Reżimy komunistyczne zaczęły więzić i niszczyć swoich wrogów politycznych natychmiast po przejęciu władzy.
Na początku II wojny światowej komunistyczny terror uderzył w kraje i terytoria okupowane przez Związek Radziecki w latach 1939–1940. Następna fala terroru rozpoczęła się wraz z końcem II Wojny Światowej i trwała aż do śmierci Stalina. Ani jeden kraj Europy Wschodniej, który był poddany kontroli Związku Radzieckiego i rządom komunistycznego reżimu, nie pozostał nietknięty przez terror w latach 1944–1949.
Odszkodowanie dla rodziny lub osoby represjonowanej
Oskarżenia miały charakter polityczny, chodziło albo o działalność kontrrewolucyjną, walkę z ruchem robotniczym, ale także szpiegostwo na rzecz krajów zachodnich. Oskarżonych, a winę w większości uznawano już za stwierdzoną faktem ich aresztowania, skazywano na wieloletnie przymusowe roboty w obozach Gułagu, pobyt w więzieniu, deportację lub rozstrzelanie. Po upadku Związku Radzieckiego i Bloku Wschodniego we wszystkich krajach zaczęto badać los ofiar komunistycznego terroru, a miejsca ich pochówku zaczęły być oznaczane. Skarb Państwa przyznaje również odszkodowania dla dzieci osób represjonowanych, ponieważ roszczenia do wyrównania takich krzywd nie ulegają przedawnieniu.
Śmierć osoby represjonowanej za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego nie równa się przedawnieniu i zapomnieniu. O odszkodowanie, zwrot mienia, rehabilitację i rekompensatę mogą ubiegać się dzieci, rodzice, rodzeństwo i współmałżonek osoby represjonowanej w czasach komunizmu. Najpierw jednak należy uzyskać unieważnienie orzeczeń i wyroków sądowych z tamtego okresu, co jest równoznaczne z uniewinnieniem osoby poszkodowanej, o czym mówi ustawa z 1991 roku.
Wniosek o odszkodowanie dla dzieci osób represjonowanych mogą złożyć same osoby zainteresowane, bądź prokurator, Minister Sprawiedliwości, Rzecznik Praw Obywatelskich, lub instytucja zrzeszająca osoby represjonowane. Koszty procedury oraz procesów sądowych i zapewnienia przedstawiciela w sądzie leżą po stronie Skarbu Państwa.